GENÇLİKTE KARDEŞ İLİŞKİLERİ VE ROMANTİK İLİŞKİ DENEYİMLERİ

Doç. Dr. Didem Aydoğan

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı

Romantik ilişkiler tipik olarak ergenlik döneminde başlar ve yetişkinlik dönemi boyunca gelişim gösterir. Ancak bu romantik ilişkilerin gelişimine kardeşler arası etkileşimin nasıl yön verdiğinin incelenmesi alanyazında daha az tartışılan konulardan biridir. Yaşam boyu süren ve kişinin kendi seçimleriyle belirlenmeyen bir ilişki türü olan kardeş ilişkileri, aile sisteminde “üçüncü dalga” olarak ele alınmakta ve bu ilişkiler çocukluk ve ergenlik döneminde psiko-sosyal gelişimde kritik bir rol almakla beraber, yetişkinlik ve yaşlılık boyunca da kişilerin yaşamlarında en önemli ilişkilerden biri olarak varlığını sürdürmektedir (Milevsky, 2016). Yaşam boyu gelişim perspektifiyle (Elder, 1998) ergenlikten genç yetişkinliğe geçişte, kardeş ilişkilerinde hem bir istikrar hem de bir değişim söz konusudur. Özellikle de bir üniversiteye gitmek için evden ayrılma ya da kardeşlerden birinin yeni bir romantik ilişkiye başlaması ve evlenmesi gibi yaşantılar, mevcut ilişki deneyimine meydan okuyan ve bu ilişkilerin sürdürülmesinde değişime yol açan durumlarından bazılarıdır. Bir kız ya da erkek kardeşe sahip olma bazen yaşamın en büyük şansı olabilmekte iken, bazen de bu ilişkiler iyi gitmediğinde ya da çatışma ve rekabete dayalı olarak devam ettiğinde ruh sağlığı üzerinde ve hatta kişiler arası ilişkiler üzerinde önemli tehditler oluşturabilmektedir. Bununla birlikte, kardeş bağlarının yaygınlığı ve önemi üzerine bir dizi disiplinden elde edilen önemli kanıtlar karşısında, Türkiye’de kardeş ilişkileri üzerine araştırma ve teorik açıklamalar, aile ilişkileri, romantik ilişkiler ve arkadaşlık ilişkileri konusunda araştırma ve teorilerin gerisinde kalmıştır. Bu sunumda, genç yetişkinlikte kardeşler arası ilişkilerin özellikleri ve etkileşimlerinden yola çıkarak, kardeş ilişkilerinin romantik ilişkiler üzerindeki sonuçlarına odaklanılması amaçlanmaktadır. Özellikle de kardeşler arası yaş farkı ve cinsiyete bağlı yakınlık, güç eşitsizlikleri ve çatışma, ebeveyn tutumlarına dayalı olarak oluşan rekabete dayalı ilişkilerin, yakınlık kurma kapasitelerinin gelişimi ve romantik ilişkilerin sürdürülmesinde nasıl etkiler oluşturduğu görgül araştırma sonuçlarıyla birlikte tartışılacaktır. Sonuç olarak, gençlerde kardeş ilişkileri ve romantik ilişkilerin yaygınlığı, yoğunluğu ve etkisi göz önüne alındığında, bu ilişkiler arasındaki potansiyel bağlantıların daha iyi anlaşılması, genç yetişkinlerin sosyal duygusal gelişimleri ve esenlikleri hakkında genel anlayışımızı geliştirebilmektedir.

Kaynakça

Elder, G. J. (1998). The life course as developmental theory. Child Development, 69(1), 1–12. https://doi.org/10.2307/1132065

Milevsky, A. (2016). Sibling issues in therapy: Research and practice with children, adolescents and adults. Palgrave Macmillan.